Brieven als buit

door Nina Wijsbek

brieven als buit

 

Het Dagboekarchief verzamelt niet alleen dagboeken, ook briefwisselingen zijn welkom in onze collectie. Dit zijn doorgaans brieven van alledaagse mensen, over alledaagse onderwerpen, maar daarom niet minder interessant.

De brievencollectie van het Nederlands Dagboekarchief is nog erg bescheiden. Een andere, fascinerende brievencollectie is vorige week digitaal toegankelijk gemaakt, in het kader van het ‘Brieven als Buit’-project. Maar liefst 1000 brieven zijn online te raadplegen. Ze zijn veelal geschreven door zeelui en hun (thuisgebleven) familie in de 17e en 18e eeuw en afkomstig van schepen die tijdens de oorlogen tussen Engeland en de Republiek gekaapt zijn. De brieven hebben hun bestemming dus nooit bereikt. De collectie bevat krabbels van kinderen, liefdesbrieven, zakelijke brieven, brieven van bedrogen, boze vrouwen; allemaal getranscribeerd en dus goed te lezen. Hoewel.. wat deze brieven zo bijzonder maakt is de alledaagse taal die de “gewone” briefschrijvers bezigen. De auteurs, afkomstig uit alle rangen en standen van de bevolking, hielden zich niet aan taalconventies, schreven vaak fonetisch en in spreektaal en gebruikten talloze spellingsvarianten door elkaar. Een goudmijn dus, omdat deze brieven een uniek inkijkje geven in het taalgebruik van de gewone Nederlander rond 1700, maar ook best lastig te begrijpen voor de gewone Nederlander van nu. Daar is aan gedacht: op de website is een verklaring of vertaling van alle woorden aanwezig, die in beeld verschijnt door met een muis over de tekst te gaan. Ook zijn foto’s van de originele documenten beschikbaar.

Er zitten bijzondere en ontroerende brieven tussen, zoals die van Maria Jacoba Richard-Wendel, die in 1781 vanaf Curaçao een brief aan haar dochter Wilhelmina schreef, waarin ze zich afvroeg waarom ze al zo lang niks van haar dochter had gehoord. De wetenschap dat deze brief Wilhelmina nooit bereikt heeft, maakt het lezen extra droevig:

seer waerde dogtr Curacao 5 janw 1781

Beste beminde des weezerd, meet groote leet weezen dat soo vele schepen al hir syn gearriveer en sonder Een van uE brief te onfangen, o hemel wat soud de reden van zijn, heb mijn dogtr haer teder mama vergeten, die dagt & nagt met tranen in de oogen is, ooneen neen sy is al te dughsaem en gehoorsaem, om haer mama niet te verwaardigt om haar te schryven (…)

De brieven zijn taalkundig bewerkt door het Instituut voor Nederlandse Lexicologie en online te lezen op www.brievenalsbuit.inl.nl.

COLLECTIE NEDERLANDS DAGBOEKARCHIEF

RECENTE BERICHTEN

STEUN HET NDA

Word vriend(in) van het NDA!
Meld u aan als vriend(in)